Mua bán Xyanua tại Việt Nam: Quy định pháp luật như thế nào?

Mua bán Xyanua tại Việt Nam: Quy định pháp luật như thế nào? 

Xyanua là một chất cực độc, được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp quan trọng. Tuy nhiên, vì tính độc hại cao, việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu, lưu trữ, phân phối và sử dụng xyanua là cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường. Vậy cá nhân, tổ chức có được phép bán hóa chất Xyanua hay không? Mua bán Xyanua trái phép sẽ bị xử lý như thế nào? 

1. Xyanua là gì? 

Xyanua, ion của axit xyanhidric (-C≡N), là một chất cực độc tồn tại dưới các dạng rắn, lỏng và khí, với khả năng gây hại lớn cho sức khỏe con người. Trong tự nhiên, xyanua có mặt trong nhiều loại thực vật như sắn, măng tươi, hạt quả đào, mơ, mận, cherry và hạnh nhân đắng. Khi tiêu thụ, các chất cyanogenic glycoside trong những thực phẩm này sẽ chuyển hóa thành xyanua trong đường tiêu hóa, dẫn đến ngộ độc. Ngoài ra, xyanua cũng có trong khói từ đám cháy (dưới dạng khí HCN) và là thành phần trong quá trình khai thác kim loại, mạ vàng, bạc, đồng, sản xuất chất màu, thuốc nhuộm và thuốc trừ sâu.

Xyanua xâm nhập vào cơ thể rất nhanh qua nhiều đường khác nhau như tiêu hóa, hô hấp, niêm mạc, da và tĩnh mạch. Chất này gây cản trở nghiêm trọng quá trình sử dụng oxy của tế bào, ức chế chất chống oxy hóa, và tích tụ các sản phẩm chuyển hóa độc hại, dẫn đến ngộ độc cấp tính cho hệ thần kinh và tim mạch. Liều gây tử vong chỉ cần khoảng 0,5 mg/kg khi nuốt hoặc tiếp xúc với nồng độ 110 ppm khí HCN trong vòng 60 phút.

Nguy cơ ngộ độc xyanua xuất phát từ nhiều nguồn, bao gồm việc ăn thực phẩm chứa xyanua, hít phải khói trong các vụ cháy, tự tử, hoặc bị đầu độc, cho thấy xyanua là một trong những hóa chất có khả năng gây nguy hiểm lớn đối với con người.

2. Xyanua có phải là loại hóa chất cấm mua bán không? 

Theo Điều 18 của Nghị định 113/2017/NĐ-CP, danh mục hóa chất cấm được quy định rõ ràng tại Phụ lục III của Nghị định này. Tuy nhiên, trong các trường hợp đặc biệt phục vụ mục đích nghiên cứu khoa học, quốc phòng, an ninh, hoặc phòng chống dịch bệnh, việc sử dụng hóa chất cấm sẽ tuân theo quy định của Luật Hóa chất và các quy định của Chính phủ.

Theo đó, xyanua không nằm trong danh mục hóa chất cấm kinh doanh tại thị trường Việt Nam. Cá nhân và tổ chức khi có nhu cầu kinh doanh hoặc sử dụng xyanua phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của Luật Hóa chất 2007 và Nghị định 113/2017/NĐ-CP.

3. Mua bán Xyanua có bị phạt không? Nếu có thì bị xử lý như thế nào? 

Người bán xyanua phải thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật liên quan để tránh các vi phạm. Trong trường hợp vi phạm, có thể bị xử lý hình sự hoặc xử phạt vi phạm hành chính tùy vào mức độ hành vi như sau:

a) Xử Lý Hình Sự

- Theo Điều 17, Bộ luật Hình sự 2015: Nếu người bán biết rõ xyanua được mua với mục đích phạm tội, như giết người, thì người bán có thể bị coi là đồng phạm với vai trò giúp sức và sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật. 

- Điều 311, Bộ luật Hình sự 2015 (đã sửa đổi): Quy định mức phạt tù từ 1 năm đến 20 năm hoặc cao nhất là tù chung thân đối với các hành vi sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, hoặc mua bán trái phép xyanua khi gây ra hậu quả nghiêm trọng.

b) Xử Phạt Hành Chính

Theo Điều 21 của Nghị định 71/2019/NĐ-CP, người bán có thể bị xử phạt hành chính từ 100.000 đồng đến 1.000.000 đồng cho các vi phạm liên quan đến việc thiếu hoặc không lưu giữ Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc theo quy định.

4. Mức Phạt Tù Đối Với Hành Vi Giết Người Bằng Xyanua

Việc sử dụng xyanua như một công cụ để giết người có thể dẫn đến các mức phạt nặng nhất của pháp luật. Theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015, mức phạt tù đối với hành vi giết người bằng xyanua có thể từ 12 đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình nếu giết nhiều người.

Kinh doanh và sử dụng xyanua là những hoạt động cần tuân thủ nghiêm ngặt theo luật pháp. Tất cả cá nhân và tổ chức liên quan cần hiểu rõ trách nhiệm của mình, nhằm đảm bảo an toàn cho xã hội và tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật.