Được đăng ký ông bà là người phụ thuộc hay không?

17-09-2025

Có được đăng ký ông bà là người phụ thuộc khi tính thuế TNCN không?

Trong bối cảnh đời sống hiện đại, nhiều người lao động phải trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng ông bà. Tuy nhiên, một câu hỏi pháp lý thường gặp là: ông bà có được đăng ký là người phụ thuộc khi tính giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hay không?

Vấn đề này không chỉ liên quan đến quyền lợi của người nộp thuế mà còn phản ánh chính sách nhân văn của Nhà nước trong việc hỗ trợ người lao động có gánh nặng nuôi dưỡng. Bài viết dưới đây, Luật Tô Vàng sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật, điều kiện cụ thể, và cách thực hiện thủ tục đăng ký để bạn đọc nắm rõ.

Cơ sở pháp lý về người phụ thuộc trong thuế TNCN?

Căn cứ Điều 9 Thông tư số 111/2013/TT-BTC ngày 15/8/2013 của Bộ Tài chính (hướng dẫn thực hiện Luật Thuế TNCN và Nghị định số 65/2013/NĐ-CP), người phụ thuộc được giảm trừ gia cảnh bao gồm:

- Con, vợ/chồng không có khả năng lao động.

- Cha mẹ, cha mẹ vợ/chồng, hợp pháp.

- Và các cá nhân khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế phải trực tiếp nuôi dưỡng, trong đó có ông bà nội, ông bà ngoại.

Tuy nhiên, để được công nhận là người phụ thuộc, ông bà ngoại phải đáp ứng thêm các điều kiện về tuổi, khả năng lao động và thu nhập theo khoản đ Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC.

Ông bà có được tính là người phụ thuộc không?

Câu trả lời là “Có, nhưng không phải trong mọi trường hợp”.

1. Trường hợp không được tính giảm trừ

Nếu ông bà vẫn còn con ruột trong độ tuổi lao động và có khả năng nuôi dưỡng, thì họ không được xem là “không nơi nương tựa”. Khi đó, người nộp thuế (cháu) không được đăng ký ông bà là người phụ thuộc.

2. Trường hợp được tính giảm trừ

Người lao động có thể đăng ký ông bà là người phụ thuộc nếu đáp ứng đủ các điều kiện:

- Không nơi nương tựa: ông bà không còn con ruột có khả năng lao động, hoặc có nhưng không trực tiếp nuôi dưỡng.

- Điều kiện tuổi và khả năng lao động:

+ Nếu trong độ tuổi lao động → phải bị khuyết tật, mất khả năng lao động.

+ Nếu ngoài độ tuổi lao động → không có thu nhập, hoặc có thu nhập bình quân tháng trong năm ≤ 1.000.000 đồng.

+ Người nộp thuế phải trực tiếp nuôi dưỡng: tức là có trách nhiệm tài chính, chăm sóc thường xuyên.

Điều kiện pháp lý cụ thể đối với ông bà là gì?

Để xác định chính xác trường hợp nào được đăng ký ông bà là người phụ thuộc, cần đối chiếu các tiêu chí:

1. Về độ tuổi

- Ngoài độ tuổi lao động: nam trên 60 tuổi, nữ trên 55 tuổi.

- Trong độ tuổi lao động nhưng bị bệnh hiểm nghèo, khuyết tật, không thể tự nuôi sống.

2. Về thu nhập

- Không có thu nhập.

- Hoặc có thu nhập bình quân trong năm ≤ 1.000.000 đồng/tháng từ tất cả nguồn thu.

3. Về tình trạng “không nơi nương tựa”

- Không còn cha mẹ ruột, con ruột, hoặc có nhưng họ không có khả năng lao động, không trực tiếp chăm sóc.

- Người nộp thuế phải có bằng chứng chứng minh đang trực tiếp nuôi dưỡng ông bà. Liên hệ Luật Tô Vàng để được hướng dẫn chi tiết.

Thủ tục đăng ký ông bà làm người phụ thuộc

Để đăng ký giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế cần thực hiện thủ tục tại cơ quan thuế hoặc thông qua đơn vị chi trả thu nhập (công ty, doanh nghiệp).

1. Hồ sơ cần chuẩn bị

- Mẫu đăng ký người phụ thuộc (theo mẫu 20-ĐK-TH-TCT ban hành kèm Thông tư 105/2020/TT-BTC).

- Bản sao công chứng giấy tờ tùy thân của ông bà ngoại (CMND/CCCD/hộ chiếu).

- Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân (sổ hộ khẩu, giấy khai sinh).

- Giấy tờ chứng minh tình trạng không nơi nương tựa, không có thu nhập (nếu có).

2. Cơ quan tiếp nhận

- Nếu người lao động nộp thuế thông qua công ty → nộp hồ sơ cho phòng kế toán.

- Nếu tự quyết toán thuế → nộp trực tiếp tại chi cục thuế quản lý.

3. Thời hạn đăng ký

- Trong năm tính thuế để được giảm trừ ngay.

- Trường hợp chưa kịp đăng ký, có thể bổ sung khi quyết toán thuế cuối năm.

Một số lưu ý khi đăng ký người phụ thuộc là ông bà ngoại

- Cần chuẩn bị hồ sơ chứng minh rõ ràng về quan hệ và tình trạng nuôi dưỡng.

- Tránh trường hợp kê khai trùng lặp: một người chỉ được đăng ký làm phụ thuộc cho một người nộp thuế.

- Khi ông bà qua đời hoặc không còn đủ điều kiện, người nộp thuế phải thông báo giảm người phụ thuộc.

- Nếu kê khai sai, gian dối → có thể bị xử phạt hành chính về thuế.

Như vậy, ông bà có thể được đăng ký là người phụ thuộc để giảm trừ gia cảnh khi tính thuế TNCN, nhưng chỉ trong trường hợp:

- Không nơi nương tựa,

- Đáp ứng điều kiện về tuổi và thu nhập,

- Người nộp thuế trực tiếp nuôi dưỡng.

Người lao động cần nắm rõ quy định và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để tránh bị cơ quan thuế từ chối hoặc mất quyền lợi chính đáng.

Liên hệ hỗ trợ pháp lý – Luật Tô Vàng

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong tư vấn pháp luật, Luật Tô Vàng luôn sẵn sàng đồng hành cùng khách hàng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp và giảm thiểu rủi ro.

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn kịp thời:

- Website: luattovang.vn

- Hotline/Zalo: 0939 13 13 16

Luật Tô Vàng – Sự đồng hành pháp lý đáng tin cậy!